Di Malu Mi Ta: Bo ta biba e historia!

Un Antologia di obra di Rignald Recordino

19 Jul, 2025

Porfin mi a pone man riba e buki “Un Antologia di obra di Rignald Recordino” skirbí pa René V. Rosalia. Den e buki akí, René Rosalia ta analisá i duna su pensamentu krítiko i analítiko riba algun piesa literario di nos leyenda bibu Rignald Silvestre Recordino. René Rosalia a yega den pasado hasi diferente análisis di piesanan di Rignald Recordino. Rosalia ta remarká den su buki, ku ta kasi imposibel pa trata i komentá tur piesa di Recordino den un tiru. Ami insidentalmente a hasi esaki ku un òf dos di su obranan. Pero den e buki “Un Antologia di obra di Rignald Recordino” Rosalia ta mishi ku tópiko ku na diferente okashon mi a yega di splika den mi programa na radio.

Rignald Recordino su obranan ta kubri un gran variedat di tema i tópiko, por ehèmpel: “tradishon oral, historia, asuntunan místiko, filosofia i sabiduria di grandinan”. “Tur esaki ta forma parti di e patrimonio inmaterial inmenso di kultura riku di Kòrsou”. Den piesanan di Rignald Recordino, idioma papiamentu  ta hunga un papel sumamente importante. Mayoria piesa di Rignald Recordino ta na papiamentu. E tópiko ku René Rosalia a trata den su buki i ku mi a yega di analisá na radio ta : Kuenta Dramatisá” ku ami a yama “kansion kuenta”. Recordino tin e abilidat didáktiko partikular pa uza su piesa musikal tambe pa konta e skuchadó un kuenta kòrtiku ku kontenido dibertido, humorístiko, edukativo i emansipativo”.
“E kuenta ta para bira un piesa dramatisá, kaminda e oyente ta kasi mira e suseso tuma lugá”.

Algun di e piesanan: “Pa Paga p’e”. Moralidat di e kuenta aki ta, pa duna e kumpradó di piska un lès, kiko ta nifiká subi laman for di mainta bai piska. Ku otro palabra: Komedó di webu no sa ku galiña su atras ta hasié due. “E lès di Recordino ta laga e oyente sinti kiko ta bida di laman”.

Den “Kada un ta un”, Rignald ta duna lès na hóbennan, atrabes di un kòmbersashon entre Tio Djul i su subrino. E ta manda un mensahe bon kla pa tur hende i spesialmente pa e generashon mas hóben. Rignald ta boga pa: respetá hende grandi; siña buska kalidat i no kantidat i pa siña balorá bida i bida di esnan mas grandi ku bo.

“Hala leu”.
Den e kansion akí Recordino ta manda un mensahe, ku “si bo mira un buriku bon siá ta suin den mondi, ta su doño el a kaba di bent’abou”.

“Hala leu, keda leu, no subi e bestia,
pasobra ni su doño no por a domin’é.
E mala bestia ta bashabu abou”.

“Mi ta bai dam”- den e piesa akí, bo ta mira i sinti Recordino su sufrimentu, hungando dam ku su amigu i no por konsentrá pa motibu di henter e esena di e muchanan ku ta den kas i ku e mester paga tinu riba nan, pasobra e mama a sali i nan ta terorisá Recordino ku ta pone ku e no por konsentrá.

“Di malu mi ta”- esaki ta e piesa ku kada bes mi ta usa komo ehèmpel na radio, ku ta estilo di un kuenta kòrtiku. Skuchando e kansion ta meskos ku bo ta mira e suseso tumando lugá.

E esenario ta stadion di SUBT, ku e partido entre SUBT i Jong Colombia. Recordino ta konta ku un kabayero sintá den tribuna ta wak wega di bala, ta mira un dama ku un zoya bunita kana pasa su dilanti. E ta sinti un spantu dushi i mesora e kabayero ta kuminsá konstruí riba e fundeshi di su ilushon. Lamentablemente esaki ta dura masha kòrtiku, ya ku e dama su frei ta kana yega ku dos kùp den den su man. I ku un kara di kampion e ta pasa su man brasa su namorada. E ta drei mira su namorada, kaba bira mira e kabayero i sakudí kabes. Asina e ta frustra tur plan di e kabayero, ku finalmente ta konstatá ku el a faya. E kabayero no por a sigui konstruí nada mas riba e fundeshi di su ilushon. Finalmente e kabayero ta puntra su mes kon e mes por a kere ku un dama asina bunita ainda no tabatin su doño. Ku e kanto i letra, realmente bo ta mira i sinti i e frustrashon di e kabayero.

René Rosalia den su buki ta kompará piesanan manera: “Di malu mi ta”, “Kada un ta un”, “Pa paga p’e “, “Webu di Foi”, At’e trein” i ami kier pone aserka “Mi ta bai dam”, ku e kansion “Pedro Navaja” di e panameo Ruben Blades. Ora e kansion aki zona bo ta mira kon Pedro Navaja ta kana slènter riba kaya ku su brel skur bistí, su djent’i oro i su dos mannan den su saku pa hende no sa den kua di nan e tin e puñá tené.  E kansion ta sigui hiba bo i bo ta mira un prostituta ta kana bai bin riba kaya pa di sinku biaha, buskando kliente ku tabata hopi skars e anochi ei. E esena ta bin kulminá ora ku di biaha ta zona un tiru manera un kayon den e kaya ketu i bandoná. Pedro Navaja ta dal abou morto riba kaya. Ruben Blades ta konkluí: “Bida ta un sorpresa”.

Un kantika-kuenta ta un tipo di kansion ku ta konta un historia, hopi bia ku un karakter narativo òf deskriptivo. E por ta kualke tipo di kansion ku tin un liña di storia narativo, sea real òf fikshon, i ku, via músika i letra, ta relatá un evento, un eksperensia òf un seri di suseso.

Karakterístikanan di un Kantika-Kuenta:

  • Narativo: E elemento sentral ta e historia ku ta kontá, ku por ta un romanse, un aventura, un echo históriko, òf un eksperensia personal.
  • Letra: letra ta hunga un ròl krusial, ta via di dje e kuenta ta desaroyá i ta presentá e  personahenan i ambiente.
  • Músika: ta adaptá e músika na e historia, usando diferente melodia, ritmo òf areglo pa krea atmósfera i enfatisá momentonan klave di e narashon.

Resumiendo, un kantika-kuenta ta un forma di ekspreshon musikal ku ta usa e narativo komo hèrmènt prinsipal pa konektá ku e oyente via di un historia kontá/kantá ku letra i músika.

Rilèks: pone e piesa toka, sera bo wowo i biba e historia pasa bo dilanti.

10 Comments

  1. Tilly Pikerie

    Tremendo analises. Esaki a inspirami hopi
    “ Den “Kada un ta un”, Rignald ta duna lès na hóbennan, atrabes di un kòmbersashon entre Tio Djul i su subrino. E ta manda un mensahe bon kla pa tur hende i spesialmente pa e generashon mas hóben. Rignald ta boga pa: respetá hende grandi; siña buska kalidat i no kantidat i pa siña balorá bida i bida di esnan mas grandi ku bo.”

    Jammer ku esaki ta manera bai pèrdi…..

    Reply
  2. Leendert Pengel

    Interesante, danki pa komparti!

    Reply
  3. Marlen Pardo

    Jamer. Ku hopi di nos pueblo no ta kapta of no ta kompronde e mensagenan di Doble.
    Danki pa e trabou balioso tantu di Rene i abo Percy.

    Reply
  4. Dennis Rosario

    Ma tende un músico di e orkesta Philharmonika Hulandes ku no ta komprondè nada di nos idioma splika di e kalidat di arreglo nan di Doble, e di ta ‘ongeloofelijk’.

    Reply
  5. Ido Steen

    Doble P, ku bo aprobashon, komo mucha di Mundu Nobo, mi ta uni mi mes ku bo anàlisis di doble R, pa dos persona, Rignald Recordino i René Rosalia.
    Kada un ta un personahe den nos kultura di Kòrsou.
    Doble P, tremendo bo trabou.

    Reply
  6. Christian Arich Peterson

    Tripel R

    Reply
  7. Lucky Ezechiëls

    Percy mòru bon dia! Ma kaba lesa e tremendo lès aki, yega final, hañá mi ku Rilèks, pega soño!
    Djis aki mi ta ripití loke ma kaba skucha pasobra e tbt muchu bon pa lagé na un biaha so!
    Mi kièr pidibo permiso pa kopia “Paga e” nèt den e dia nan aki ku e piskado nan di Aruba ainda ta riba laman …
    Masha danki pa loke bo a produsí maestralmente!
    Mi ta bai stima Rignald Recordino un krenchi mas !!

    Reply
    • Carlos Larmonie

      Tremendo informashon Percy. Danki pa komparti!!

      Reply
  8. Ojee

    Otro bataso 👌🏿

    Reply
  9. Cesar Paas

    Danki pa bo analisis doble P.
    Tremendo trabou. Den e temporada ku mi a studia na hulanda ta doble su LPnan tabata toka den mi kas/kamber. Pa esaki trankilisa’mi i sigi studia.
    Master.
    Bon trabou kabayero Percy.

    Reply

Leave a Reply to Ojee Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Komentario resien

Kategoria