Thalia ta presentá!

8 Nov, 2025

Den dékada 60 teatro tabata un forma mas pa konta nos bida. Den e tempu ei, un grupo di aktor, dirigí pa amor i pasenshi, a skirbi un kapítulo inolvidabel den e historia kultural di Kòrsou: Thalia, e grupo di komedia ku nunka a laga su lus paga. Te ainda ora ku bo papia ku miembronan bieu di Thalia, kasi bo ta mira nan orguyo di por a forma parti di Thalia

For di konfushon na kreashon

Thalia a nase un anochi di 8 di òktober 1966, na kas di Shon Max Henriquez, despues di un diskushon/malkontentu ku a pone un fin inesperá na un relashon komo grupo teatral ku Curaçao Cultureel Centrum (CCC). Nan a pasa lunanan di ensayo, traha ku alma i kurason, i na último momento, e obra “Maribel” no por a tuma lugá. Miembronan a tuma e desishon ku a kambia tur kos: “Nos mes lo hasi nos teatro.” Riba 19 di yanüari 1967, na kas di Nydia Ecury, Thalia a nase. E promé presidente tabata Ramiro Rienhart.

E nòmber di Thalia no tabata djis un nòmber. Den mitologia griego, Thalia ta e musa di komedia, di alegria, di arte. E tabata inspirashon pa un generashon ku a kere ku teatro no ta un luho, sino un nesesidat pa pueblo.

Époka di oro di teatro na Kòrsou

Den dékadanan despues di Di Dos Guera Mundial, teatro a floria na Kòrsou. Teatro tabata biba den Salon Habana, Teater Brion, Teater Asiento i naturalmente Roxy, kaminda idioma tabata varia: un ratu spañó, un tiki hulandes, algun biaha ingles i asta franses. Pero papiamentu no. Tabata parse manera nos lenga, e idioma di pueblo, no tabata digno pa podio. Te dia May Henriquez (Grupo Thalia) a trese kambio den esaki. Thalia tabata aktivo den bario i a bishitá diferente sentro di bario, motivando hóbennan pa nan tambe partisipá den obranan teatral.

May Henriquez a tradusí i adaptá diferente obra na papiamentu i entre otro Thalia a presentá e obranan akí di un manera tur afó. P’esei nos por bisa ku Grupo Thalia a habri porta pa un teatro ku ta papia manera pueblo ta sinti. “Ami ta Herbert”,”Porta será” di Jean Paul Sartre, “Algu mas ku dos soño”, “Invitado Profeshonal”, “Kani mi pa mi kani bo”, “Maribel”, i diferente obra mas.  Tabatin mas persona ku a tradusí òf adaptá obra: Nydia Ecury, “Gai bieu ta traha sòpi stèrki, “Mentira na granèl”, ”E rosa tatuá” di Tenessee Williams.
Jacques Penso, Luis Daal, Ornelio Martina, Ingrid Rojer-Boom, Ruth Zefrin, Bunchi Römer, Willem “Shon We” van Meeteren, Philip Rademaker, Ced Ride, Betty Doran, Harold “Chòpi” van de Ree i tambe Clark de Windt.

CCC a trese diferente direktor di esena famoso Kòrsou for di Hulanda: Paul Storm, Tone Brulin,Piet i Elly Kamerman, Henk van Ulsen i mas. Nan a yuda forma e aktornan lokal, entre nan Bunchi Römer, Frank Davelaar i Nydia Ecury, ku despues a bira pilá riba kua Thalia a sigui edifiká. Tabatin mas interkambio tambe ku Hulanda: asina Ilda “Dachi” Vinck- Leanez a sigui un kurso di makiadó. Pero Grupo Thalia tabatin talento pa parti, i hopi talento natural, manera Philip Rademaker, un all around man i tambe e konosido Minguel de Lannooy.

Thalia no tabata e úniko grupo ku a presentá obranan na papiamentu.Tabatin mas grupo ku a forma parti di époka di oro. “Toneelvereniging Emmastad” i “Toneelvereniging De Curaçaose Comedie, Studio, Het Algemeen Nederlands Verbond tabata gruponan ku tabata presentá na hulandes i tabata trese grupo for di Hulanda. Tambe nos tabatin: “Sociedad Pro Arte Escénico di Eddie Pieters Heyliger, Bulundanga bou di direkshon di Stanley Bonifacio, Ilushon Kósmiko di Felix de Rooy i Norman de Palm, Foro di Gibi Basilio, Kuenta Krioyo di Laura Quast i Diana Lebacs De Komedia di Eligio Melfor i Arte Proba di Banda Abou. Nos tabatin tambe Pachi Damon i su grupo, Anthony Jamanika, Early Merien i Grupo di Komedia di Elisa. Banda di e gruponan akí tabatin grupo teatral ku a produsí un obra i despues a stòp di eksistí.

‘Gai bieu ta traha sòpi stèrki’.

Nydia Ecury a tradusí e obra di Alejandro Paso: “Gai bieu ta traha sòpi stèrki.” E obra aki, un meskla di humor, sabiduria i relashon familiar, a bira e promé obra di Thalia. E estreno a tuma lugá den Teater Roxy, ku públiko di Kòrsou hariendo i orguyoso di skucha su idioma riba stage.
Un aña despues, a ripití e obra den  Sentro Pro Arte.

Thalia a gana diferente festival, inkluso a bai Caracas, kaminda Rina Penso a gana premio pa mihó aktris i Philip Rademaker pa mihó ròl di apoyo. Despues tabata Betty Doran ku a gana promé premio komo mihó direktor di esenario ku e obra “Golden Fleece”.

Nan no tabata hunga komedia solamente den teater òf Sentro Pro Arte, pero tabata bai den bario tambe ku presentashon, poesia, komedia. E mensahe tabata klarito: arte ta pa tur hende, no solamente pa un klase sosial.

E tempu di bario i ‘Chogodo’

Den Suffisant, Thalia a abri su propio kas, Chogodo (e lugá kaminda trahadó tabata warda su ko’i trabou)).Tur preparashon pa obranan tabata tuma lugá den Djogodó i ei tambe tabata ensayá i tabatin diferente presentashon
Thalia a hiba teatro den bario i a demostrá ku arte ta un tremendo pasa tempu. Si bo logra pone hóbennan riba esenario, bo ta kita nan for di kaminda malu.

Grupo Thalia a bishitá sigur 8 sentro di bario e tempu ei i a haña diferente talento hóben ku despues a haña lugá fiho den Thalia. Thalia a yuda forma generashonnan nobo di aktor. E pashon tabata asina grandi, ku un tempu sin teater nashonal, ora Sentro Pro Arte a keda den sukú, Grupo Thalia a sigui bria.

Aktornan di Grupo Thalia

Ta difísil kaba un artíkulo asina sin menshoná algun nòmber, Ta imposibel menshoná tur. Di antemano mi diskulpá pa esnan ku mi no a menshoná den e lista akí: Rina Penso, Frank Davelaar, Eric van Ommeren, Betty Doran, Orlando Cuales, Ninfa Bornachera, Edison Bornachera, Bunchi Römer, Clark de Windt, Kenneth Vinck, Boy Koeyers, Ak Rojer, Esther van Haaren-Hart, Mila Palm, Creselsa Sintiago, Omayra Davelaar, Ina Kwidama, Isolda Cijntje, Riley Bregita, Elis Juliana, George Willems, Didi Looman, Jenny Fraai, Albert Knel, Donny Palm, Tonchi Chatlein, Harold van der Ree, Elton Lauf, Antony Haile, Raquel Rosaria, Gilbert Lamp, Roy Markes, Edicta Merkies-Pieters, Millianne Winklaar. Esaki ta djis algun di e hopinan ku a aportá na éksito di Thalia.

Awe, e ruina di teater nashonal ta pará komo testigu di abandono kultural di un pueblo ku ántes tabata bai Sentro Pro Arte regularmente. I ta manera bo ta skucha bos di Thalia, ku ta grita:
“Un pueblo sin teater ta un pueblo sin bos.”

Nos mester rekonosé ku Thalia no tabata solamente un grupo di aktor; e tabata un skol, un inspirashon, un símbolo di resistensia kultural. I ora nos ta bisa ku Kòrsou mester di su teater nashonal nobo, nos mester pensa riba e legado di Thalia.

 

 

Loading comments...

Komentario resien

  • Philip Rademaker on Thalia ta presentá!: “A sobra sólamente kuater di e fundadornan di Thalia. Mila Palm, Nimfa Bornachera Palm, Rina Penso i ami. I kuater…Nov 9, 13:32
  • Carlos Larmonie on Thalia ta presentá!: “Nos historia kultural. Tremendo artíkulo Percy!!!Nov 9, 11:10
  • Elvio.A.Alberto on Sentro Pro Arte: E ruina di nos kultura!: “Haloaa bondia ruman. Centro Pro Arte dushi rekuerdo. Esun ku a butami bai bek ta e Cine Truk pabow di…Nov 9, 11:07

Kategoria