Sentro Pro Arte: E ruina di nos kultura!

1 Nov, 2025

“Leven van een doorsnee Curaçaoënaar vanaf zijn geboorte tot aan zijn 80ste jaar in een bonte mengeling van zang, dans en muziek. Een feest van licht en kleur dat u beslist moet gaan beleven”.

Esaki ta e anunsio publiká den 1968 (10 di sèptèmber) na apertura di Sentro Pro Arte. Ya den mi artíkulo Kòrsou su bida Musikal di 17 di ougùstùs 2024 mi a publiká e historia di kon kosnan tabata promé ku Sentro Pro Arte a habri.  https://percypinedo.com/?s=korsou+su+bida+musikal

Den su buki “Honderd jaar muziekleven op Curaçao” Rudolf Boskaljon ta deskribí tur loke e sa di temporada 1850 pa 1955 i loke el a haña den Curaçaosche Courant. Esaki ta e promé buki tokante bida musikal na Kòrsou.

Den 1950 a funda C.C.C. (Cultureel Centrum Curaçao) Ku yegada di C.C.C. a instituí filmliga na Kòrsou, a sòru pa un biblioteka sientífiko, ku despues a pasa pa biblioteka na universidat i a lanta un skol di músika. Banda di esaki, C.C.C. tabata traha ku diferente instituto/fundashon i tabata produsí diferente eksposishon, pasa diferente pelíkula i tambe organisá teater, balèt. C.C.C. tabata enkargá tambe ku sine trùk (https://percypinedo.com/?s=sine+truk) i den kombinashon ku artistanan lokal i internashonal nan tabata organisá diferente presentashon.

Porfin a yega momento ku Kòrsou lo a haña su teatro nashonal ku lo a habri na 1967. Na okashon di e apertura lo a presentá Ilushon Di Anochi (tradusí pa Jules de Palm), basá riba e obra di Midsummer Night’s Dream di Shakespeare.

Sticusa e tempu ei a manda Henk van Ulsen Kòrsou pa dirigí e obra. Henk van Ulsen tabata asistí pa Nydia Ecury i Frank Davelaar i huntu nan a selektá e aktornan ku a presentá pa oudishon di e obra. Pa e ròl nan prinsipal nan a selektá Diana Lebacs i Laura Quast, George Benjamin Curiel, Gilbert Lamp, Ina Kwidama, Ruthilio Louisa i Clark de Windt. Dos siman promé ku estreno a tuma lugá den yanüari 1968 den Sentro Pro Arte a posponé e obra.

Aparentemente stulnan ku mester a yega pa e teater nobo, tabata robes i no tabata pas den Sentro Pro Arte i mester a manda e karga bèk Merka. Mirando ku Henk van Ulsen mester a bai bèk Hulanda i no tabatin otro lugá pa presentá e obra, a disidí di aktua den teatro den aire liber na Asiento. E presentashon akí tabata un éksito rotundo. Henk van Ulsen tabata konosí kaba ku e lugá akí, ya ku na 1964 el a presentá e obra De Wijze Kater na Asiento.

Pero aki problema no a kaba, pasobra awor a krea un otro problema, kiko lo presentá awor na apertura di Sentro Pro Arte. Bestür di nos teater nashonal a organisá un konkurso pa buska un nòmber adekuá pa e teatro nashonal i for di diferente kontribushon a skohe e nòmber Sentro Pro Arte.

Sticusa a presentá un plan, pa na apertura presentá un obra musikal, kaminda ta repasá bida musikal di Yu di Kòrsou, for di su nasementu te na edat di 80 aña.

A skohe Bill Smit, un empleado di Shell pa produsí e obra; Frank Davelaar i Norma Jesurun lo ta e kantantenan prinsipal. A skohe Richard Simon pa komponé letra i muzik pa e obra. Etzel Provence a komponé muzik pa bailenan. Frank Francisca a dirigí kor di mucha. Errol Colina a areglá muzik pa kombo. Dekòr tabata den man di Shon We van Meeteren, i Harry Godschalk a diseñá trahe. E teksto musikal entre e diferente aktanan tabata den man di Elis Juliana. Koreografia tabata den man di Bea Boutmy, Lucia Schnog, Poppy Koeiers i Ronny Sillie. Ced Ride tabata kantante solista. Asina e obra Esta riku nos bida ta a nase i a fungi komo obra di apertura di Sentro Pro Arte. Kasi 70 persona a traha den e obra akí.

Na 1968 C.C.C. ta organisá en kooperashon ku Sentro Pro Arte un festival di teatro. Mentira na Granèl di Goldani, tradusí pa Nydia Ecury a forma parti di e festival. Tambe tabatin un konsierto di piano, un presentashon di Orfeon Crescendo ku direkshon di Frank Davelaar i e obra teatral De Vuurproef. Na 1968 Thalia a presentá nan obra Gai bieu ta traha sòpi stèrki. Por sierto e obra akí nan a ripití na 1994, na okashon di 50 aña di VGKS(Vereniging van Geemployeerden der Koninklijke Shell).

Pa djis menshoná bo algun aktuashon memorabel den Sentro Pro Arte: Eligio Melfor i su grupo, diferente grupo di balèt internashonal; Kamerconcert di Hulanda, Michael Ponti, Berlinski, Harold Martina, Orkesta Filarmóniko di Bogota, Orkesta di Lara, Budapest Chamber String Opera, balèt internashonal di Budapest i Afrika; diferente trio internashonal, konsiertonan di Oswin Behilia, Ced Ride, La Rondalla Venezolano, Irakere ku Chucho Valdez, konsiertonan di Gorsira, Edgar Palm, Johny Kleinmoedig, Livio Hermans i anochinan kultural di Cifa (Curacao International Festival of Arts) i hopi mas.

E lista di presentashon ta hopi largu, pero kada bes ku bo kòrda riba un artista, un grupo etcetera ku a presentá den Sentro Pro Arte, hopi bon rekuerdo ta bin dilanti.

Kosnan a bai di “Guatemala pa Guatapeor” pa Sentro Pro Arte, no tabatin bastante interes mas pa bishitá e teater; no tabatin bon komunikashon entre produktornan di di obra i Sentro Pro Arte. Diferente grupo teatral a stòp di eksistí. Sentro Pro Arte tabata resultá demasiado karu, ku tabata pone organisadónan buska otro lugá. Sentro Pro Arte mester a hisa preis di hür, pasobra loke ku nan tabata risibí di supsidio no tabata yega.

Den 1985 tabatin kandela den sala di mashin, èrko a daña i a usa kasi montante kompletu di supsidio pa drecha èrko. Kasi no tabatin bastante sèn pa paga personal.
Den 2000, pa motibu di áwaseru torensial, plafòn a basha abou. Despues tabata bodega ku a yena ku awa.

Tabatin hopi plan i te ainda tin diferente plan. Teatro luna Blou por tabata un alternativa, tabatin plan pa hasi algu riba Ref, na Marichi tabatin idea pa konstrukshon di un teatro nobo. Pero plan i mas plan. Miéntras tantu na 2001, Sentro Pro Arte a sera su porta i te awe e ruina tei pará.

E ruina tei pará, komo un rekuerdo silensioso di un promesa ku ainda no a bira realidat.

Sin un teatro nashonal, e isla ta pèrdè su lugá pa konta, kanta i ekspresá.

Loading comments...